جایگاه برابری طرفین دعوا در دادرسی مدنی و آثار حقوقی آن با مطالعه تطبیقی در اصول آیین دادرسی مدنی فراملی

این که برابری طرفین دعوا، چه مفهوم وجایگاهی در دادرسی مدنی دارد؛ مستلزم توجه به رابطه برابری با اصول دادرسی می باشد. با توجه به مبانی اصول دادرسی، به این نتیجه خواهیم رسید که این اصول به نحوی ریشه در اصل تقابل دارند. این اصل دارای سه رکن آگاهی، ادله وگفتگو می باشد و به نقش متقابل قاضی و اصحاب دعوا نظر دارد و در نهایت در جهت تأمین برابری اصحاب دعوا می باشد. در حقوق دادرسی نیز، لزوم تضمین برابری اصحاب دعوا در جریان دعوا را «برابری آیینی طرفین دعوا» گویند. بدین ترتیب؛ «اصل برابری» به عنوان مبنای اصول دادرسی معرفی می گردد. در مورد رعایت برابری در قانون آیین دادرسی مدنی، توجه به مفاهیم «برابری جانبدارانه» و «اختیارات دادرس» دارای اهمیت می باشد زیرا شمایلی از تلفیق بیطرفی دادرس وآزادی او در تحقیق را در ذهن ترسیم می کند. یعنی؛ دادرس با هدف رعایت برابری و گرفتن جانب عدالت و رسیدن به واقعیت، گاهی اوقات دست به اقداماتی نظیر تحصیل دلیل می زند . اما، آزادی دادرس در احراز واقع و ارزیابی دلیل، او را از بیان پایه های منطقی و حقوقی نظر خود و توجیه آن معاف نمی سازد . نقش قاضی و اصحاب دعوا در رعایت اصل تقابل، با در نظر گرفتن مصادیق آن در قانون آیین دادرسی مدنی مهم می باشد، چنانکه قاضی در مقام رسیدگی و صدور رأی، خواهان در تنظیم دادخواست و ارائه ادله و خوانده در دفاع از خود، باید اصل تقابل را مورد احترام قرار دهند تا بدین ترتیب برابری طرفین دعوا در دادرسی همیشه رعایت گردد .